Ngày 27/3/2025, Ủy ban Các Biện pháp Đầu tư Liên quan đến Thương mại (TRIMs Committee) của WTO đã tổ chức cuộc họp chính thức do Tiến sĩ Ahmed Diab (Ai Cập) - Chủ tịch Ủy ban chủ trì. Cuộc họp diễn ra dưới hình thức kết hợp trực tiếp và trực tuyến, với việc sử dụng thử nghiệm nền tảng eAgenda để tải lên phát biểu. Ủy ban đã thảo luận nhiều nội dung quan trọng liên quan đến các biện pháp nội địa hóa và hạn chế nhập khẩu tại các nước thành viên.
Các vấn đề trọng tâm đã được đưa ra thảo luận liên quan đến Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, Kazakhstan và Pakistan, … Về Trung Quốc, các đại biểu đã thảo luận về tiêu chuẩn an ninh thiết bị văn phòng và Luật Đấu thầu công.
Về tiêu chuẩn quốc gia mới cho thiết bị văn phòng, Nhật Bản ghi nhận Trung Quốc đã bỏ các quy định yêu cầu sản xuất nội địa nhưng tiếp tục bày tỏ quan ngại về nguy cơ phân biệt đối xử giữa sản phẩm nội địa và nhập khẩu. Trung Quốc nhắc lại lập trường trước đó, cho rằng các lo ngại đã được giải thích đầy đủ.
Đối với dự thảo sửa đổi Luật Đấu thầu công, Nhật Bản tiếp tục lo ngại quy định ưu đãi giá 20% cho sản phẩm nội địa có thể vi phạm Điều 2 của Hiệp định TRIMs. Trung Quốc khẳng định đây là vấn đề thuộc phạm vi Ủy ban Chính sách mua sắm Chính phủ.
Liên quan đến Ấn Độ, các đại biểu đã thảo luận về hạn chế nhập khẩu điều hòa không khí. Nhật Bản chỉ trích lệnh cấm nhập khẩu điều hòa chứa chất làm lạnh của Ấn Độ từ năm 2020, cho rằng biện pháp này vượt quá cam kết theo Nghị định thư Montreal và có khả năng vi phạm GATT và TRIMs. Không có nước thành viên nào khác phát biểu thêm. Ủy ban ghi nhận các phát biểu.
Về Indonesia, các đại biểu đã thảo luận về Các biện pháp nội địa hóa và hạn chế nhập khẩu. Liên minh châu Âu, Hoa Kỳ và Nhật Bản tiếp tục bày tỏ lo ngại về các yêu cầu nội địa hóa rộng rãi trong nhiều lĩnh vực của Indonesia như dược phẩm, thiết bị y tế, năng lượng và viễn thông. EU và Hoa Kỳ nhấn mạnh việc các biện pháp này ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường đầu tư và nỗ lực chuyển đổi năng lượng. Indonesia cho biết đang tiến hành rà soát toàn diện các quy định nội địa hóa nhằm đơn giản hóa thủ tục và cam kết tuân thủ TRIMs.
Đối với quy định hạn chế nhập khẩu thảm và điều hòa không khí, Nhật Bản và Hàn Quốc phản ánh việc áp dụng hệ thống cân bằng hàng hóa (Commodity Balance System) và yêu cầu giấy phép nhập khẩu gây ra sự thiếu minh bạch và hạn chế số lượng nhập khẩu thực tế. Indonesia cam kết sẽ tiếp tục cải thiện quy trình cấp phép.
Đề cập đến Kazakhstan và Pakistan, các đại biểu đã thảo luận về các chính sách ưu tiên sản phẩm nội địa. Hoa Kỳ nêu lo ngại việc Kazakhstan cắt bỏ hoàn toàn trợ cấp cho thiết bị nông nghiệp nhập khẩu trong khi duy trì mức hỗ trợ 30% cho sản phẩm nội địa, có khả năng vi phạm nguyên tắc đối xử quốc gia của WTO. Kazakhstan chưa phản hồi cụ thể.
Về Pakistan, Nhật Bản quan ngại chính sách ô tô mới của nước này yêu cầu doanh nghiệp đạt mục tiêu xuất khẩu mới được gia hạn giấy phép sản xuất, có thể vi phạm TRIMs. Pakistan cho rằng giấy phép chỉ phụ thuộc vào tuân thủ các quy định về an toàn và lao động, đồng thời bày tỏ sẵn sàng tiếp tục đối thoại song phương với Nhật Bản.
Ngoài ra, Ủy ban ghi nhận không có thông báo mới nào theo Điều 6.2 của Hiệp định TRIMs. Cuộc họp tiếp theo dự kiến tổ chức vào ngày 10/10/2025.
Về công tác nhân sự, do tiến trình tham vấn tại Hội đồng Thương mại Hàng hóa (CTG) chưa hoàn tất, Ủy ban nhất trí tạm thời duy trì Chủ tịch hiện tại và sẽ chính thức bầu chọn sau khi nhận được thông báo từ CTG.
Trước khi kết thúc, Chủ tịch kêu gọi các thành viên hoàn tất đăng ký trên hệ thống E-Delegate để cập nhật kịp thời thông tin về hoạt động của Ủy ban.
ThS. Nguyễn Diệu Thúy
Phòng Tham vấn hội nhập - VIOIT