Sáng ngày 09 tháng 4 năm 2025, tại Hà Nội, Cục Biến đổi khí hậu - Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp cùng Viện Quốc tế về Phát triển Bền vững (IISD) tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Chính sách thương mại trong hỗ trợ thích ứng với biến đổi khí hậu”. Hội thảo quy tụ nhiều chuyên gia trong và ngoài nước đến từ các cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức quốc tế, Viện nghiên cứu và các cơ sở đào tạo, nhằm làm rõ vai trò của thương mại quốc tế trong thúc đẩy khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu tại Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp.
Phát biểu khai mạc hội thảo, đại diện lãnh đạo Cục Biến đổi khí hậu nhấn mạnh vai trò trung tâm của việc tích hợp các nội dung thích ứng vào chiến lược và chính sách phát triển quốc gia, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam là một trong mười quốc gia chịu ảnh hưởng nghiêm trọng nhất bởi biến đổi khí hậu.
Tiếp đó, đại diện IISD đã trình bày tổng quan mối liên hệ giữa thương mại và thích ứng với biến đổi khí hậu, khẳng định thương mại không chỉ bị tác động bởi thời tiết cực đoan và thay đổi khí hậu mà còn có thể là công cụ hiệu quả hỗ trợ thích ứng, thông qua việc thúc đẩy tiếp cận công nghệ, dịch vụ và hàng hóa thân thiện với khí hậu.
Trong phần trình bày chuyên đề, đại diện Cục Biến đổi khí hậu đã giới thiệu cập nhật Kế hoạch Quốc gia thích ứng với biến đổi khí hậu (NAP), nhấn mạnh các nhiệm vụ ưu tiên trong lĩnh vực nông nghiệp, bao gồm phát triển giống cây trồng, vật nuôi thích ứng, hệ thống tưới tiết kiệm nước và dịch vụ bảo hiểm rủi ro khí hậu. Sau đó, chuyên gia kinh tế đã trình bày về tiến trình cải cách chính sách thương mại của Việt Nam, từ thời kỳ “đóng cửa” trước năm 1986 đến việc chủ động tham gia các hiệp định thương mại tự do (FTA), trong đó nhấn mạnh vai trò của các FTA như EVFTA, RCEP, và UKVFTA trong thúc đẩy cải cách thể chế và hội nhập kinh tế sâu rộng.
Trong phiên thảo luận mở, đại diện từ Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương - Bộ Công Thương Việt Nam, ông Ngô Đức Thanh, đã chia sẻ quan điểm về chủ đề "Chính sách thương mại hiện nay của Việt Nam với các mục tiêu thích ứng với biến đổi khí hậu và vấn đề yếu tố rủi ro khí hậu trong quá trình xây dựng chính sách xuất nhập khẩu". Ông Thanh nhận định rằng, chính sách thương mại của Việt Nam trong thời gian qua đã từng bước lồng ghép yếu tố ứng phó với biến đổi khí hậu, đặc biệt thông qua các FTA thế hệ mới có cam kết môi trường rõ ràng. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng để tiến xa hơn, cần thiết phải xây dựng cơ chế cảnh báo rủi ro khí hậu trong chính sách xuất nhập khẩu, cải thiện hạ tầng logistics ứng phó với thiên tai và tăng cường năng lực nội địa hóa công nghệ thích ứng.
Ông Ngô Đức Thanh phát biểu tại Hội thảo
Tiếp nối phần thảo luận, Tiến sĩ Trịnh Quốc Vinh, Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương đã cung cấp các dẫn chứng khoa học từ hệ thống chính sách và văn bản quy phạm pháp luật do Bộ Công Thương ban hành như:
- Quyết định số 493/QĐ-TTg ngày 19/4/2022 phê duyệt Chiến lược xuất nhập khẩu hàng hóa đến năm 2030, trong đó có nội dung tăng cường xuất khẩu hàng hóa thân thiện môi trường, từng bước xây dựng hệ sinh thái thương mại bền vững.
- Quyết định số 687/QĐ-TTg ngày 07/6/2022 về phê duyệt Đề án phát triển kinh tế tuần hoàn, có lồng ghép nội dung thúc đẩy thương mại hàng hóa và dịch vụ môi trường.
- Chỉ thị số 03/CT-BCT ngày 18/4/2023 của Bộ trưởng Bộ Công Thương về thúc đẩy thực hiện cam kết giảm phát thải khí nhà kính và phát triển sản xuất - thương mại xanh trong ngành Công Thương.
- Kế hoạch hành động của Bộ Công Thương triển khai Cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26 theo Quyết định số 626/QĐ-BCT ngày 05/4/2022, tập trung vào điều chỉnh chính sách thương mại ngành công thương để phù hợp với mục tiêu giảm phát thải và thích ứng với BĐKH.
Hội thảo khép lại với những kiến nghị thiết thực về việc cần tăng cường phối hợp giữa các bộ ngành trong xây dựng chính sách thương mại thích ứng, phát triển khung pháp lý hỗ trợ hàng hóa và dịch vụ thích ứng, đồng thời đầu tư nhiều hơn vào nghiên cứu và chuyển giao công nghệ khí hậu. Đại diện IISD đánh giá cao sự tham gia chủ động của các cơ quan Việt Nam, đặc biệt từ các đại diện Cục, Vụ, Viện thuộc Bộ Công Thương, trong các sáng kiến quốc tế thúc đẩy mối liên kết giữa thương mại và biến đổi khí hậu.
Toàn cảnh đại biểu tham dự hội thảo
Quý đại biểu quan tâm có thể tải Tài liệu và chương trình hội thảo theo liên kết:
https://drive.google.com/drive/folders/1EB10dZ8xuiwxfNWhlF9VKaLeXctHWeR2
TS. Trịnh Quốc Vinh
Phòng Nghiên cứu Năng lượng, VIOIT